Caleidoscopisch
schilderpanorama in de geest van Bosch
Beeldende kunst Bossche globetrotter Eveline van de Griend keert terug naar Den Bosch met een gloednieuwe reeks schilderijen geïnspireerd op Jeroen Bosch.
Mark van de Voort
Een reïncarnatie van Jheronimus Bosch? Dat nog net niet maar de uit Den Bosch afkomstige kunstenares Eveline van de Griend (42) heeft wel enorm haar best gedaan. Net als de middeleeuwse meester kiest ze onbevreesd voor een doldwaze fantasiewereld, absurde invallen en knipogen naar maatschappelijke misstanden.
Vijf jaar lang werkte ze nauwgezet aan een gloednieuwe serie van twaalf olieverfschilderijen. Metershoge doeken waarop een caleidoscopisch panorama aan objecten, dieren, mensen en ongerijmde situaties voorbijtrekt. Deze reeks doeken wordt nu voor het eerst integraal getoond in Museum Slager Den Bosch, in combinatie met een aantal verwante sculpturen. Reincarnation of Hieronymus Bosch heet de expositie lekker brutaal.
Voor Van de Griend is de expositie het sluitstuk van een intensieve werkperiode. Als beeldhouwer en rastekenaar was het een hele tijd geleden dat ze het penseel had opgepakt. Op de Bossche kunstacademie leerde ze de fijne kneepjes van de schilderkunst, maar nu was het weer even wennen, geeft ze toe. ,,Als je met olieverf aan de slag gaat, kost het soms jaren voordat het helemaal klopt. Schilderen mét kleur en op groot formaat, dat was behoorlijk eng voor me. Deze twaalf doeken kunnen uiteindelijk mijn goedkeuring wegdragen.”
Rock-’n-roll
De doeken hangen met spijkers en zonder lijst aan de wanden van Museum Slager. Rauw en een beetje rock-’n-roll zoals dat bij Van de Griend past. Als kind groeide ze op in Afrika. Als ‘enige blanke kind op school’ leerde ze de magische verbeeldingswereld van het continent van jongs af aan kennen. Een ongrijpbare droomwereld die je terugziet op haar doeken en in de sculpturen. Het reizen zit vanaf dat moment in het bloed van Van de Griend. Momenteel woont en werkt ze vanuit Berlijn, maar even graag bivakkeert ze een tijdje in Engeland, Rusland of op het Keniaanse eiland Lamu.
Op haar sprankelende doekenreeks komt deze globetrotterattitude vol esprit tot uitdrukking. Jheronimus Bosch vormt de leidraad. ,,Zijn werk heeft me geïnspireerd om kunstenaar te worden. Er is altijd meer dan je kunt laten zien. Bosch was een vertaler van zijn tijd, en je proeft de gekte in zijn schilderingen. Je duikt een verhaal in en ontdekt steeds iets nieuws. Dat heb ik ook nagestreefd, maar dan vertaald naar deze tijd. Mijn blik op de wereld”, vertelt Van de Griend. ,,We leven in een complexe tijd. We worden geregeerd door angst. Dat merk ik bijvoorbeeld al in Duitsland waar het nationalisme de kop opsteekt. Die vibe pik ik op met mijn kunst.”
Die complexiteit is fraai terug te zien op het overrompelende doek Pictures from life’s other side. Een titel ontleend aan een album van singer-songwriter Johnny Dowd. Op het doek buitelen de hoofden, lichamen en magische objecten over elkaar heen. ,,Een knipoog naar de miscommunicatie tussen mensen en naar de overvloed die ons dagelijks wordt geserveerd door de sociale media. Ons leven is steeds meer een stortvloed aan beelden die in een split second aan ons voorbijflitsen.” Kunst vol symboliek die haar band met niet-westerse kunst onderstreept.
Marskramer
Een enkele keer is er meer introspectie en schildert ze charismatische figuren als een Afrikaanse albinovrouw, of een sjamaan die als een Boschiaanse marskramer rondtrekt. Van de Griend portretteert ook zichzelf, zoals in het macabere Requiem for a harlequin waarin ze een dodenmasker draagt en omringd is door onheilspellende taferelen.
Van de Griend is geen fijnschilder maar een kunstenaar die met een rauw, direct tintenspel de toeschouwer in de maagstreek raakt. Haar geschilderde figuren en objecten hebben eenzelfde sculpturale en zinnelijke werking als haar beelden. Ze toont vijf grote sculpturen die her en der ook op de doeken opduiken. Angstige hoofden zonder gelaat die alle zorgen van de wereld op hun schonkige schouders lijken te dragen. Raadselachtige wachters die Van de Griends wonderlijke, rituele kijkspel alleen maar intensiveren.
Eveline van de Griend: ‘Reincarnation of Hieronymus Bosch’, Museum Slager, Den Bosch, t/m 7 april
